[[Research Program]] [[People:Start| People]] [[Internships and Lab Rotations]] [[Publications]] [[Teaching]] [[Methodenboek]] [[Contact]]

====== Actieve Waarneming ====== Waarnemen is meer dan het passief registreren van de zintuigelijke input. Het is een actief proces waarin de waarnemer een belangrijke rol speelt. Dit blijkt onder andere uit de cognitieve fenomenen verwachting, aandacht, herkenning, en relevantie. Dat verwachting bepalend is voor je waarneming merk je als je op een vertrouwde plek (bijvoorbeeld, je keuken) iemand ziet die je daar helemaal niet verwacht (bijvoorbeeld, een filmster). Het hebben van een verwachting is ook bepalend voor het feit dat je jezelf niet kunt kietelen. Als je jezelf probeert te kietelen dan weet je immers precies waar, wanneer en hoe je dat zult doen, en dan is de gewaarwording geheel anders dan wanneer een ander je kietelt. De bewegingen van die ander zijn immers onvoorspelbaar en dus onverwacht. Aandacht en verwachting zijn nauw verwant. Het bijzondere van aandacht is dat het altijd te maken heeft met de uitvoering van een bepaalde taak. Bijvoorbeeld, bij het autorijden heeft een chauffeur vooral aandacht voor bewegende voorwerpen in de nabijheid van het wegdek. Aandacht zorgt ervoor dat deze voorwerpen beter en sneller worden waargenomen. Bij het richten van de aandacht maken wij gebruik van voorspellingen gebaseerd op ervaring (bijvoorbeeld, dat er binnen 100 m een druk fietspad de weg kruist). Dit maakt dat de effecten van aandacht en verwachting vaak moeilijk te scheiden zijn. Herkenning is het fenomeen dat bekende stimuli anders waargenomen worden dan onbekende. Bijvoorbeeld, als we een nieuwe uitvoering van een bekend muziekstuk horen, dan vallen de veranderingen ten opzichte van de vertrouwde uitvoering heel erg op. Dit komt omdat bij het luisteren naar een bekend muziekstuk of het zien van een bekend gezicht een geheugenspoor geactiveerd wordt. Dit toont aan dat de waarneming geen zuivere registratie is, maar interactie tussen zintuiglijke informatie en informatie die in het brein ligt opgeslagen. In die zin is waarnemen ook altijd interpreteren. Relevantie, is het fenomeen dat stimuli die iets voorspellen anders waargenomen worden dan stimuli die niets of iets anders voorspellen. Bijvoorbeeld, in de loop van het proces waarin een proefdier leert dat het geluid van een bepaalde toonhoogte een elektrische schok voorspelt (en dus relevant is) verandert ook de neuronale activiteit in de primaire auditieve cortex. Diezelfde verandering zien we niet bij herhaalde aanbieding van een geluid dat de elektrische schok niet voorspelt. Als stagiair of honours student krijg je de mogelijkheid om mee te kijken binnen een lopend onderzoek naar de breinmechanismen achter verwachting, aandacht, herkenning, of relevantie. Samen met leden van de onderzoeksgroep (postdoc, PhD student, stagiairs) zullen wij een onderzoeksvraag formuleren en een experiment opzetten waarmee wij deze vraag kunnen beantwoorden.